Σύντομη ιστορία των ανεμόμυλων
Οι πρώτοι ιστιοφόροι ανεμόμυλοι με τον γνωστό σχεδιασμό χτίστηκαν τον 13ο αιώνα, αλλά χρησιμοποιήθηκαν ευρέως μόνο από τον 17ο και τον 18ο αιώνα. Παλιά, και κυρίως ρημαγμένα ίχνη αυτών των ανεμόμυλων μπορούν να βρεθούν όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου, καθώς και στην Πορτογαλία και τη νότια Γαλλία. Χρησιμοποιούνταν κυρίως για την άλεση δημητριακών, οσπρίων και πολλών άλλων πρώτων υλών, καθώς και για άρδευση των χωραφιών, π.χ. στον κάμπο του Λασιθίου στην Κρήτη. Το Λασίθι είναι το πρώτο ιστορικά τεκμηριωμένο αιολικό πάρκο στον κόσμο με πάνω από 1000 αντλίες ύδατος που λειτουργούν με τη δύναμη του ανέμου.
Οι ανεμόμυλοι με πανί ωρίμασαν τεχνικά μέσω της αυξημένης χρήσης χάλυβα για τον ρότορα και κιβώτιο ταχυτήτων στα τέλη του 19ου αιώνα και κατασκευάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Η αστικοποίηση και οι αποτελεσματικότεροι μύλοι με ηλεκτρικούς κινητήρες οδήγησαν γρήγορα στην παρακμή και εγκατάλειψη των περισσότερων ανεμόμυλων στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα.
(The International Molinological Society - TIMS)
έχει ξεκινήσει να καταγράφει του παλαιούς μύλους σε πολλές χώρες, να συντάσσει μια βάση δεδομένων, να καταγράφει τις τεχνικές των παλαιών μύλων σε επιστημονικές δημοσιεύσεις υψηλής ποιότητας κι έτσι να τις διαφυλάττει για τις επόμενες γενεές. Η TIMS προωθεί την αναστήλωση των παλαιών μύλων.
Πρόσφατα παρουσιάστηκε ένα έξοδο έργο από την TIMS, το Greek Mills – from the Middle Byzantine Period to the 20th Century (BM 23, Vol. I und II). Περιγράφει πολύ περιεκτικά τις τεχνολογίες και τους τύπους ανεμόμυλων και υδρόμυλων στην Ελλάδα σε περισσότερες από 700 σελίδες. Προτείνεται θερμά για τους φίλους των παλαιών ανεμόμυλων!
Πώς λειτουργούσαν οι μύλοι στο παρελθόν;
Χωρίς μέτρα ασφαλείας, λειτουργία επικίνδυνη σε ισχυρούς ανέμους, ειδικά όταν είχε καταιγίδα. Συχνά υπήρχαν δυσάρεστες εκπλήξεις, όταν ο μυλωνάς δεν ήταν σε επιφυλακή. Τα μηχανικά φρένα στα παλιά μηχανήματα δεν είχαν σχεδιαστεί για ισχυρούς ανέμους. Υπάρχουν ιστορίες, ότι οι μυλωνάδες και οι βοηθοί τους έπρεπε να ρίχνουν άγκυρες πλοίων σε σειρά στο ρότορα για να τον φρενάρουν σε περίπτωση ανάγκης, για να αποφύγουν τα χειρότερα.
-
τα παλια χρόνια οι μυλωνάδες χρησιμοποιούσαν έναν με δυο μύλους. Έπρεπε να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμος.
-
Το βαρύ κουβούκλιο έπρεπε να περιστραφεί προς τη διεύθυνση του ανέμου με έναν βαρύ μοχλό.
-
Σε περίπτωση επικείμενης καταιγίδας έπρεπε τα πανιά να μαζεύονται ένα ένα στις δοκούς.
-
Καθώς οι μύλοι δε διέθεταν καλά φρένα, η φτερωτή έπρεπε να ασφαλίζεται στην καταιγίδα με ύφασμα.
-
Πολλοί μύλοι καταστρέφονταν από τον άνεμο, όταν δεν υπήρχε πιά κάποιον να τους συντηρήσει (ερήμωση της υπαίθρου)
